امروزه انواع مختلفی از ریخته گری در صنعت وجود دارد که دو مورد از رایج ترین فرآیندهای ریخته گری عبارتند از ریخته گری تحت فشار (دایکستینگ) و ریخته گری شن و ماسه.
در این مقاله به توضیح اجمالی در مورد این دو فرایند که در صنعت لوستر سازی فلزی و به خصوص در ایران کاربرد فراوان دارند ، می پردازیم :
دایکستینگ یا ریخته گری تحت فشار :
در این فرآیند ریخته گری، فلز مایع یا مذاب تحت فشار زیاد به داخل قالب تزریق می گردد. در این مورد، “دای” به قالب فولادی اطلاق می شود که برای شکل دادن به محصول واقعی ساخته شده است. به دنبال ریختن و تزریق در قالب، فلز مذاب جامد شده و از قالب خارج می شود. پس از سرد شدن فلز مذاب جامد شده ، مواد دریچه حذف شده و محصول نهایی تولید می گردد. سپس قالب فولادی را می توان بسته و برای “شات” بعدی آماده کرد، که امکان استفاده مجدد از آن را فورا فراهم می نماید.
چرخه ساخت یک قطعه دایکاست می تواند از ۳۰ ثانیه تا یک دقیقه باشد که این فرآیند را بسیار سریع می کند.
در این فرآیند ریخته گری ، فلز مذاب مستقیماً از ملاقه و بدون فشار زیاد ، در قالب ماسه ریخته می شود . قالب ریخته گری شن و ماسه یک الگوی ساخته شده از چوب یا پلاستیک است که معمولاً صفحه کبریت نامیده می شود و در داخل یک محفظه قرار می گیرد؛ سپس در اطراف صفحه کبریت و داخل محفظه ماسه پر شده و به صورت فشرده بسته بندی میگردد و پس از ان صفحه کبریت برداشته می شود و حفره باقی مانده با فلز مذاب پر می شود.
فلز مذاب با گذشت زمان در داخل قالب ، جامد می گردد و سپس قالب باز شده و ماسه ها در اثر ضربه و تکان خوردن از محصول نهایی جدا می شود .
در ریخته گری شن و ماسه باید قالب برای “شات” بعدی آماده شود، اما زمانی که ماسه در اطراف صفحه کبریت و داخل محفظه قرار می گیرد، منجر به توقف زمان تولید می گردد که این مدت حداکثر ۵ دقیقه در هر بار ریخته گری است.
به طور خلاصه، تفاوت های اصلی بین فرآیندهای ریخته گری شن و ماسه و دایکاست عبارتند از:
دقت ابعادی: ریخته گری دایکست ، محصولی با ابعاد بسیار دقیق ارائه می دهد ، در حالی که ریخته گری شن و ماسه با نرخ دقت متوسط قابل پیش بینی است.
زمان انجام: فرایند تولید محصول نهایی در ریخته گری دایکست سریع تر از ریخته گری شن و ماسه میباشد .
طول عمر قالب: قالب ریخته گری دایکست می تواند از شش تا ده هفته بازدهی داشته باشد؛ در حالی که قالب ریخته گری شن و ماسه نهایتا یک تا دو هفته بازدهی دارد.
پیچیدگی قطعات: اگرچه ریخته گری شن و ماسه می تواند قطعاتی با پیچیدگی بالا تولید کند ، اما ریخته گری دایکست می تواند قطعاتی با دقت بسیار بالا برای کاربردهای پیشرفته ایجاد نماید.
حجم تولید: ریخته گری شن و ماسه از یک تا ۱۰۰۰ محصول قابل تولید است؛ در حالی که حجم تولید برای ریخته گری دایکاست معمولاً از ۱۰۰۰ به بالا شروع می شود.
وزن محصول : محصول نهایی تولید شده با ریخته گری دایکاست سبک تر از ریختهگری شن و ماسه است